Kısırlaştırma Ve Genital Organ Operasyonları

Ovariohysterectomie (Dişi Köpeklerin Kısırlaştırılması)

Dişi köpeklerde kısırlaştırma; yumurtalıklar ile birlikte uterusun (rahim) operatif olarak alınmasıdır. Kısırlaştırma operasyonu dişi köpeklerde genellikle, çiftleşme isteğini ve hamile kalmayı önlemek amacıyla yapılır. Ayrıca ovaryum kistleri, metritis ve pyometra gibi hastalıkların varlığı durumunda tedavi amacıyla da yapılmaktadır. Dişi köpeklerde ovaryumlarda şekillenebilecek kistik oluşumlar ve buna bağlı olarak hormonal metabolizmanın bozulması nedeniyle şekillenen meme tümörlerinin oluşumunu önleyebilmek için, özellikle ileri yaşlardaki köpeklerde koruyucu amaçla uygulanmaktadır.

Ovarectomie (Ovaryumların alınması)

Dişi köpeklerde overectomi, kısırlaştırma, çiftleşme isteğini önleme, yumurtalık kist ve tümörlerinin tedavisi amacıyla yapılan operasyondur. Dişi köpeklerde ovaryumlarda şekillenebilecek kistik oluşumlar ve buna bağlı olarak hormonal metabolizmanın bozulması nedeniyle şekillenen meme tümörlerinin oluşumunu önleyebilmek için, özellikle ileri yaşlardaki köpeklerde koruyucu amaçla uygulanmaktadır. Pratikte pek uygulanan ve önerilen bir yöntem değildir. Çünkü sadece ovaryumlar alınarak rahim bırakıldığından ileri dönemlerde enfeksiyonlara bağlı olarak rahimle ilgili problemler yaşama olasılığı oldukça fazladır.

Hysterectomie (Uterusun-Rahimin Alınması)

Rahimin alınması olarak tanımlanan hysterectomi operasyonu, dişi köpeklerde genellikle, çiftleşme isteğinin devamı istenilmesine karşın yavru istenilmeyen durumlarda veya rahim ile ilgili hastalıklar da (rahim iltihabı veya tümörü gibi) yapılan operasyondur. Operasyon tek veya iki yumurtalık bırakılıp rahimin alınması esasıyla yapılır. Genellikle hasta sahibinin isteği ile yapılan bu operasyon veteriner hekimler tarafından daha sonra yaşanabilecek komplikasyonları olduğu için pek tercih edilmez.

Kastrasyon (Erkek Köpeklerin Kısırlaştırılması)

Kısırlaştırma operasyonu erkek köpeklerde genellikle sürekli çiftleşme isteğinin önlenmesi amacıyla yapılır. Buna bağlı olarak kavgacı ve hırçın mizaçlı köpeklerin sakin bir hayata geçişide dolaylı olarak sağlanmış olur. Ayrıca testis tümörlerinde, travmalara bağlı testis yaralanmalarında, dermatit ve egzama gibi kaşıntı ile seyreden hastalıklarda sürekli yalama sonucu oluşan lokal tahrişlerde kısırlaştırma bir tedavi şekli olarak tercih edilmektedir.

Cryptorchidie Operasyonu (Keseye İnmeyen Testislerin Alınması)

Kriptorşit, testislerden bir veya ikisinin scrotum denilen testis kesesine inmemesidir. Bu gibi olaylarda inmeyen testis karın boşluğu veya inguinal kanalda (kasık bölgesi) kalabilir. Gizli testislilik olarak adlandırılan bu anomalinin giderilmesi amacıyla operasyon yapılır. Yaklaşık 6-8 aylığa kadar normal kabul edilen bu durum daha sonrası için patolojiktir. İçeride kalan testis gelişimini tamamlayamaz ve rudimenter (küçük) kalır. Genellikle bir klinik belirti görülmez ancak bazen saldırgan veya agresif tavırlar olabilir. Ancak ileri yaşlarda özelliklede karın boşluğunda kalan bu testis büyüyerek kistik bir yapı kazanabilir. Bu nedenle teşhis edildiği zaman mutlaka alınması gerekir. Nadir olarak testis deri altında da yerleşebilir.

Penis Amputasyonu (Penisin Kesilerek Alınması)

Penisin total veya kısmi olarak alınması olan bu operasyon, felç, tümör, yaralanma gibi nedenlerle penisin işlevini yitirdiği durumlarda ve penisin fonksiyonlarını yapmasına engel olan bir anomalinin varlığında yapılır. Özellikle erkek köpeklerde yaygın olarak görülen TVT (Transmissible Veneral Tümör) vakaları çoğunlukla operasyona ihtiyaç duymadan kemoterapi ile rahatlıkla tedavi edilebilmektedir.

Paraphimosis Operasyonu (Penis Kılıfının Genişletilmesi)

Penisin içinde bulunduğu kese olan prepisyum’un deliği bazen doğmasal veya edinsel olarak dar olabilir. Bu darlık nedeniyle penis dışarı çıktıktan sonra tekrar kılıf içine giremez. Bu durum paraphimosis olarak adlandırılır. Prepisyum deliğinin genişletilerek penisin kılıf içine girebilmesi amacıyla yapılan operasyondur. Doğmasal nedenlerle prepisyum deliğinin dar olması veya edinsel olarak penisin yangı sonucu ödemleşmesi yada penis felci gibi bir nedene bağlı olarak penis tekrar kılıf içine giremez. Bazen de penis üzerindeki bir tümör nedeniyle paraphimosis şekillenebilir. Böyle bir durumda çift operasyon yapılmalıdır. Yani önce penis üzerindeki tümör alınmalı ve daha sonra prepisyum genişletilmelidir.

Frenulum Operasyonu (Penis Zarının Kesilmesi)

Frenulum, köpeklerde görülen ve penisin alt bölümünde fötus evresinde var olan doğumla birlikte penisin gelişimine bağlı olarak kaybolan ince bir zar yapısındaki mukoza uzantısıdır. Bazen doğmasal bir anomali olarak bu zar kalabilir. Böyle bir durumda penis prepisyum (penis kılıfı) içinde kıvrık olarak durur. Bu kıvrıklık nedeniyle idrar prepisyum içine akar ve yangıya neden olabilir. Çoğu zaman damla damla ve sık idrar yapma gibi bir bulguyla kendini belli eden bu anomali yavru döneminde yapılan klinik muayenede kolayca tespit edilebilir. Doğumla birlikte kaybolması gereken bu zarın kesilerek kıvrıklığın giderilebilmesi amacıyla operasyon yapılır.

Karın Boşluğu Operasyonları

Mide Torsiyonu (Mide Dönmesi)

Özellikle iri köpek ırklarında sık karşılaşılan torsiyon (dönme) vakalarında mide kendi ekseni etrafında değişik derecelerde bükülerek mide içeriğinin geçişine engel olur. Ani beliren karın şişkinliği ve kusma ile başlayan klinik belirtiler solunum güçlüğü ile belirginleşir. Acil müdahale edilmediği taktirde dakikalarla ifade edilen bir zaman dilimi içinde ölümle sonuçlanabilir. Operasyon midedeki dönmenin düzeltilerek normal pozisyonuna getirilmesi amacıyla yapılır.

Nephrectomi (Böbreğin Alınması)

Böbreğin total olarak alınması olan nefrectomi operasyonları, böbreğin dokusal ve fonksiyonel olarak tamamen işlevini yitirdiği durumlarda yapılır. Hydronefroz yani böbreğin aşırı büyümesi, kronik böbrek yangıları, tıkanmaya ve dokularda hasara sebep olan büyük böbrek taşları ve böbrek kistleri nedeniyle böbrekler büyük oranda hasara uğrar ve fonksiyonlarını yitirir. Bu hastalıkların varlığında böbrek yetmezliğine ait belirtiler değişik derecelerde görülebilir. Özellikle üreminin şekillenmesi çok ciddi sonuçlara neden olabilir. Tüm bu durumlarda böbrek yapısında geriye dönüşümsüz dejenerasyonlar (hasarlar) şekillendiğinden böbreğin alınması gerekebilir.

Bağırsak invaginasyonu (Bağırsak Düğümlenmesi))

Rahimin alınması olarak tanımlanan hysterectomi operasyonu, dişi köpeklerde genellikle, çiftleşme isteğinin devamı istenilmesine karşın yavru istenilmeyen durumlarda veya rahim ile ilgili hastalıklar da (rahim iltihabı veya tümörü gibi) yapılan operasyondur. Operasyon tek veya iki yumurtalık bırakılıp rahimin alınması esasıyla yapılır. Genellikle hasta sahibinin isteği ile yapılan bu operasyon veteriner hekimler tarafından daha sonra yaşanabilecek komplikasyonları olduğu için pek tercih edilmez.

Bağırsağın bir bölümünün devam eden bağısak bölümünün içerisine parmak gibi geçmesi olan invaginasyon olaylarında bu girintinin düzeltilmesi ve bağırsağın normal pozisyonuna getirilmesi amacıyla yapılır. Genellikle invaginasyon olayları, yabancı cisime bağlı bağırsak tıkanmaları ile karıştırılır. Çünkü klinik olarak görülen belirtiler aynıdır. Her iki durumda da bağırsaklardan geçiş olmadığından dışkı yapamama, kusma, iştahsızlık, genel durumda bozulma gibi klinik belirtiler gözlenebilir. Röntgen ve ultrasonda da her iki durumda bölgede kütle şeklinde görüntü tespit edilebilir. Bu nedenle tanımlanması ancak karın boşluğunun açılması ile yapılır. Karın boşluğunun açılması ve invaginasyonun tespit edilmesi sonrasında invaginasyonun düzeltilmesine bağırsak dokularının durumuna göre karar verilir. Oluşumundan sonra uzun süre geçmiş olan invaginasyon olaylarında bu bölgede nekroz şekillenmiş olabileceği gibi yapışmalarda olabilir. Bu durumda invaginasyon düzeltilmez ve bu bölüm kesilerek (bağırsak rezeksiyonu) sağlam bağırsak bölümleri uç uca getirilir ve dikilir.

Bağırsaklarda Polip, Kist Veya Tümör Operasyonu

Bağırsak operasyonlarının nedenlerinden birisi de bağırsakların polip, kist veya tümörleridir. Hastada kendini dışkılama sırasında hafif hafif başlayan kanamalar ile belli eder ve çoğunlukla hastanın genel durumunda bir bozulma yoktur. Dışkıdaki kan genellikle dışkılamadan hemen sonra damla damla anüsden akar. Zaman geçtikce kanamalar artar ve oluşan kansızlığa bağlı olarak hastada halsizlik başlar. Kist, polip veya tümörün büyüyüp tıkanmaya neden olduğu durumlarda ise dışkılama ortadan kalkar. Hasta da genel durum bozukluğu ve iştahsızlık görülür. Polip kist veya tümörler barsakların her hangi bir bölgesinde görülebilirler. Ancak sıklıkla görüldükleri bölge daha çok kalın bağırsaklardır. Hastalık genellikle yabancı cisim şüphesi ile yapılan ilaçlı röntgen uygulamaları veya anüsden yapılan endeskopik muayeneler ile teşhis edilir.

Bağırsaklardan Yabancı Cisim Çıkarılması

Genellikle yabancı cisimlerin neden olduğu barsak tıkanmalarında, tıkanmanın giderilmesi ve yabancı cisimlerin alınması amacıyla bağırsakların açılması işlemi enteretomi olarak adlandırılır. Tıkanmaya neden olan maddeler arasında taş, kemik, küçük toplar, şişe mantarları, oyuncak parçaları, küçük bez parçaları veya çoraplar sayılabilir. Bağırsaklardaki tıkanmalar genellikle ince bağırsaklarda şekillenir. Hastalık bütün köpek ırklarında görülebilmekle birlikte Golden Retriewer, Labrador, Siberian Husky gibi ırklarda daha yaygındır ve 3-6 aylık yavru köpeklerde yetişkinlerden daha çok görülür. Hasta da kusma, iştahsızlık, zaman zaman ishal veya kabızlık ve yavaş yavaş genel durumda bozulmalar ortaya çıkar. Tıkanmanın tam ve ani olduğu durumlarda çok hızlı gelişen bir kusma ve dışkı yapamama hali vardır. Hasta aniden sessizleşir ve tıkanmanın ilk 24-48 saati içinde sancı belirtileri gözlenebilir. Eğer zamanında teşhis konulamazsa hasta bir kaç gün içinde ölebilir. Hastalık röntgen veya daha kesin sonuç veren ilaçlı röntgen uygulamaları ile teşhis edilir.